نورپردازی نمای ساختمان

نورپردازی نمای ساختمان به اندازه ی طراحی و انتخاب مصالح مناسب برای نما، از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیت نورپردازی به این خاطر است که نمای ساختمان در شب مانند روز، زنده و پویا باشد و بر طراحی نما تاکید داشته باشد.
نورپردازی صحیح ساختمان، هم باعث به چشم آمدن فرم و نقاط تاکیدی نما و هم باعث ایجاد حس پویایی و زنده بودن و در نهایت روح بخشیدن به ساختمان میشود. همچنین نورپردازی تاثیر مستقیم بر روی فضا و نمای شهر دارد.

در طراحی نورپردازی توجه کنید که اول خود نما و فرم به چشم بیاید و بعد نورپردازی آن، چرا که زیاده روی و جانمایی اشتباه چراغ ها باعث کم اهمیت شدن طرح بنا و همچنین زدگی و خستگی چشم میشود. همچنین چراغ ها باید در رابطه با فرم معماری طراحی شود.
در ادامه به بررسی اصول نورپردازی نما و هماهنگی نورپردازی و نما میپردازیم، روش های مختلف نورپردازی ساختمان را بررسی میکنیم و با انواع لامپ ها آشنا میشویم.

اصول نورپردازی نمای ساختمان

۱)  رنگ و شدت نور

اولین و مهم ترین اصل برای طراحی نورپردازی، انتخاب صحیح نور از نظر شدت و رنگ برای نمای خارجی ساختمان است.

۲) پنهان بودن منبع نور

برای ایجاد هماهنگی و پیوستگی و دید بهتر در نما، منبع های نور باید از چشم عموم پنهان شوند.

۳) هماهنگی نور ها

نور های به کار رفته باید با نوع مصالح و محل قرار گیری بازشو ها در ساختمان هماهنگی داشته باشد.
به غیر از موارد فوق، نورپردازی باید با نوع نمای ساختمان نیز در هماهنگی باشد. در ادامه به بررسی یک سری نکات در این رابطه میپردازیم.

اصول هماهنگی نورپردازی با نوع نمای ساختمان

۱) توجه به حجم ساختمان

برای معرفی و جلوه ی حجم بنا، لازم است شدت نور تابیده شده از جهات مختلف، متفاوت باشد. تغییر رنگ و بازی رنگ و نور نیز میتواند کمک کننده باشد اما به دلیل اینکه در نمای ساختمان کمتر از نور های رنگی استفاده میشود، تغییر در شدت نور های تابیده از جهات مختلف مناسب تر است.

۲) تفاوت در درخشندگی نور

برای نشان دادن و تقویت فرم ساختمان در بین سطوح مختلف، باید بین درخشندگی نور ها تفاوت قائل شد. چرا که تفاوت و تضاد در شدت روشنایی به یک نسبت مناسب، باعث ارتقای کیفیت بصری آن میشود.

۳) در نظر گرفتن سایه

همانطور که هنگام طراحی از نور برای نشان دادن فرم و نما و تاکید استفاده میکنیم، از سایه و عمق نیز میتوان برای تاکید بیشتر بهره برد. برای مثال برای روشن کردن عناصر عمودی مانند ستون ها، LED و یا پروژکتور و سایر تجهیزات نورپردازی به صورتی قرار میگیرد که در یک سمت ستون، سایه های کوچکی ایجاد شود.
همچنین زاویه ی منبع نور به عمق عناصر بستگی دارد. در صورتی که زاویه کم باشد، سایه ها افراطی خواهد بود. برای مثال اگر در یک سمت بخواهیم از شدت سایه های تیز و عمیق بکاهیم و آن را نرم کنیم، میتوان از جهت مقابل به آن نور تاباند.

۴) نزدیک یا دور بودن منبع نور

هرچه منبع نور به نمای ساختمان نزدیک تر باشد، به دلیل کنتراست بیشتر، بر بافت و جزییات نما تاکید بیشتری خواهد شد. اگر منبع نور با فاصله از نما قرار داده شود، سطوح مورد نظر به صورت یکنواخت روشن میشود و از تاکید کاسته خواهد شد.

۵) رنگ نورپردازی

انتخاب رنگ مناسب برای نورپردازی به جنس مصالح و سبک ساختمان بستگی دارد. معمولا در نماهای سفید و روشن، از نور سفید و در نماهای تیره تر، از نور زرد و نارنجی برای ایجاد بهتر تعادل رنگی استفاده میشود.

۶) بهره گرفتن از تجهیزات هوشمند

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و توانایی تنظیم شدت نور و رنگ لامپ ها، میتوان نما و نورپردازی ساختمان را بسته به شرایط تنظیم نمود و همچنین تا حد قابل توجهی در میزان انرژی مصرفی صرفه جویی نمود.

۷) توجه به امنیت

تمامی تجهیزات استفاده شده، باید کیفیت و امنیت مناسبی را دارا باشند و میزان استفاده از نور ها و فاصله ی آن ها از یکدیگر نباید باعث ایجاد آلودگی نوری شود. گاها استفاده ی متنوع و شلوغ از منابع نوری باعث بهم ریختگی و آشفتگی نما شما میشود، پس بهتر است نورپردازی از یک سبک و مدل ساختمان شما پیروی کند.

روش های مختلف نورپردازی نمای ساختمان

۱) نورپردازی خشن

در این نوع از نورپردازی، منبع نور نزدیک و با شدت مشخص تنظیم میشود. با استفاده از این روش، بافت های کوچک و سطوح و عناصر معماری به صورت مشخص نشان داده میشوند. این نورپردازی برای سطح گسترده ای از نما کاربرد ندارد و وسایل نورپردازی در همان قسمت مورد تاکید، نصب و اجرا میشوند.

۲) نورپردازی یکدست

در این نوع از نورپردازی، منبع نور با فاصله و با شدت مشخص از ساختمان تنظیم میشود. معمولا وسایل نورپردازی به صورت یک نقطه ای و در گوشه قرار میگیرد. با استفاده از این روش، سطح گسترده ای از نما به صورت یکدست نشان داده میشوند.

۳) نورپردازی از داخل و خارج

در این نوع از نورپردازی، منبع نور با شدت مشخص در تورفتگی و بیرون زدگی های نما و با استفاده پنجره و گشودگی ها تنظیم میشود. در این روش، نمای ساختمان بسیار چشمگیر و بازی با صفحات در نما بیشتر به چشم می آید. برای مثال بر لبه های خطوط به کار رفته در نمای خارجی ساختمان، از فیبر های نوری و لامپ های نئونی استفاده میشود و علاوه بر تاکید، طول و حجم ساختمان بیشتر به چشم می آید.

۴) نورپردازی تاکیدی

در این نوع روش از نورپردازی، منبع نور با شدت مشخص در قسمت های مهم نما ساختمان مانند پنجره ها، ستون ها، قسمت بالایی ورودی نما و بالکن ها تنظیم میشود. برای مثال، با قرار دادن منبع نور پای ستون های پلان ساختمان، بلندی و استحکام بنا بیشتر به چشم می آید.

انواع لامپ ها در نورپردازی نما ساختمان

۱) لامپ LED

لامپ های LED از جدیدترین و پر استفاده ترین لامپ های مورد استفاده در بازار می باشند. شار نور تولیدی بالا, مصرف پایین, عمر بالا و تعویض راحت از دلایل محبوبیت این نوع لامپ ها میباشد. در انواع رنگ های سفید و آبی و گرم و زرد تولید شده و به صورت های متفاوتی قابل استفاده می باشد. از انواع لامپ های LED میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• ریسه ی شلنگی و نوار LED که به صورت یک نوار مدور و از هم قرار گرفتن تراشه های LED تشکیل شده است. در پشت این نوار، چسب وجود دارد که نصب و استفاده از آن را راحت تر میکند.
• پنل های نوری LED که دارای تراشه های چندگانه در یک محفظه میباشد.
• LED های تغییر دهنده رنگ که با کنترل از راه دور کار میکند.
• انواع چراغ های دفنی و زمینی که درون زمین یا سطوح دیگر نصب میشود و بدنه ی چراغ قابل مشاهده نیست. در انواع رنگ و شدت نور با مقاومت بالا در برابر شرایط فیزیکی موجود است.
  برای نشان دادن و تاکید اجسام با ارتفاع زیاد مانند ستون و درختان با نوردهی از پایین قابل استفاده است.
• چراغ های وال واشر که از ترکیب چند لامپ LED برای نور های خطی تشکیل شده است. برای نشان دادن خط لبه ها، زیر پنجره ها و تاکید بر خط دیگری در نما و همچنین نورپردازی دیواره ها به کار می رود و در رنگ ها و شدت های متنوع در بازار موجود است.
• چراغ های لاین که از لامپ های LED به صورت خطی با ظرافت بیشتر تشکیل شده است و در مدل های مختلف توکار، روکار و آویز موجود می باشد.
• چراغ های جت لایت که شباهت زیادی با چراغ های وال واشر دارند، منتهی پرتاپ نور بالاتری را به نسبت وال واشر دارا می باشند.
  در این مدل امکان نورپردازی خطی و نقطه ای وجود دارد. شیشه ی روی این لامپ ها به صورت یک عدسی است که نور خروجی از LED را متمرکز میکند. نصب این مدل چراغ ها، معمولا به صورت عمودی و از بالا به پایین یا برعکس می باشد. برای مثال از جت لایت ها برای تاکید بر ستون های پلان ساختمان استفاده میشود.
• چراغ‌ های پروژکتور (نورافکن)
  پروژکتور ها از اجتماع لامپ های LED کنار هم تشکیل شده اند و نوردهی بیشتری دارند. از پروژکتور ها در فضاهای باز و مکان هایی با سطح وسیع مانند نماهای کلاسیک و نمای کاخ ها استفاده میشود.
  پروژکتور ها قدرت پخش نور متنوع و در شدت های مختلفی دارند و قدرت پخش نور بالای این لامپ ها، به ما اجازه میدهد که فضاهای وسیع را به صورت یکنواخت روشن کنیم.

۲) لامپ هالوژن

که به خاطر شدت نور و رنگ سفید آن بسیار محبوب میباشد. اما به نسبت گران و گرمای زیادی تولید میکنند.

۳) لامپ فلورسنت

که در شدت و رنگ های متفاوت وجود دارد. کم مصرف و دارای عمر بالا می باشند.

۴) لامپ نئونی

مانند لامپ های فلورسنت می باشند منتهی برای طراحی تابلو ها و نورپردازی های ساختمان کاربرد بیشتری دارد. به خاطر تنوع رنگ و شکل، به نما ظاهر جذابی می بخشند.

۵) فیبر های نوری

که از لامپ پرقدرت و پرنور تشکیل شده است و نور را به چند رشته فیبر منتشر می کند. این نوع لامپ ها برای نورپردازی های تاکیدی بسیار مناسب است.

مراحل انجام نورپردازی نمای ساختمان

نورپردازی نمای ساختمان یک هنر و علم است که با استفاده از نور، رنگ، و تأثیرات بصری، جلوه‌ای زیبا و جذاب برای ساختمان ایجاد می‌کند. این فرآیند نه تنها جهت بهبود ظاهر ساختمان استفاده می‌شود بلکه می‌تواند به ایجاد احساسات و تجربیات خاص نیز کمک کند. در زیر چند مرحله مهم برای نورپردازی نمای ساختمان آورده شده است:

برنامه‌ریزی:

ابتدا باید هدف از نورپردازی را مشخص کنید. آیا می‌خواهید نمای ساختمان را برجسته کنید یا تأثیرات رومانتیک و آرامش‌بخش ایجاد کنید؟

در نظر داشته باشید که چگونه نورپردازی شبانه و روز با هم تفاوت خواهند داشت.

انتخاب نورها:

از انواع نورهای مختلف مانند نورهای LEDفلورسنت، هالوژن و

نورهای رنگی و قابل تنظیم برای ایجاد افکت‌های مختلف برروی ساختمان مناسب هستند

تعیین نقاط استراتژیک:

مشخص کنید که کدام نقاط از ساختمان را می‌خواهید برجسته کنید، مثلاً جزئیات معماری، ورودی ساختمان یا مناطق خاص.

تنظیم زاویه و جهت نور:

نورها را به گونه‌ای قرار دهید که تأثیرات مورد نظر ایجاد شود.

زوایا و جهت‌های مختلف می‌توانند تغییرات قابل توجهی در نمای ساختمان ایجاد کنند.

استفاده از افکت‌های خاص:

افکت‌های نورپردازی مثل شادو، تغییر رنگ، نورهای متحرک، و افکت‌های نورپردازی موقت می‌توانند جلب توجه بیشتری داشته باشند.

استفاده از تکنولوژی هوشمند:

استفاده از سیستم‌های نورپردازی هوشمند می‌تواند به بهبود کارایی و انعطاف‌پذیری نورپردازی کمک کند

پایداری و صرفه‌جویی در انرژی:

از نورهای با کارایی بالا مانند LED استفاده کنید.

سیستم‌های کنترل اتوماتیک برای خاموش و روشن شدن خودکار نورها در زمان‌های مشخص می‌تواند به صرفه‌جویی در انرژی کمک کند.

آزمایش و ارزیابی:

قبل از نورپردازی نمای نهایی، افکار و ایده‌های خود را با آزمایش‌های مختلف اجرا کنید تا به بهترین نتیجه برسید.

با دقت و خلاقیت در انتخاب نور و طراحی، می‌توانید نمای ساختمان خود را به یک اثر هنری زیبا تبدیل کنید.

برآورد هزینه نورپردازی نمای ساختمان

1. مساحت نما
2. محل قرار گیری پروژه
3. نوع نورپردازی با توجه به طرح
4. منابع نورپردازی استفاده شده

به طور کلی هدف از نورپردازی نما، جذابیت و ایجاد جلوه ی بصری مناسب می باشد و این کار نیز به اندازه ی طراحی خود نما، از اهمیت بالایی برخوردار است.

گردآورنده: سحر تاجمیر ریاحی