طراحی سرویس بهداشتی

یکی از فضاهایی که اصول طراحی و جانمایی مبلمان آن و به خصوص طراحی داخلی آن حائز اهمیت است، سرویس بهداشتی است. در خانه های مسکونی تا حد امکان هر دو نوع سرویس ایرانی و فرنگی جانمایی میشود.

معمولا یک سرویس ایرانی به همراه روشویی، در نزدیکی ورودی خانه جانمایی میشود و حمام مستر اتاق خواب، به همراه سرویس فرنگی طراحی میشود.

ابعاد و اندازه ی سرویس بهداشتی و فاصله ی مبلمان آن نسبت به یکدیگر و دیوار به چه صورت است؟ مصالح قابل استفاده برای دیوار، کف و سقف سرویس بهداشتی چیست؟ رنگ های مناسب برای فضاهای بهداشتی کدام است؟ نورپردازی سرویس بهداشتی در چه قسمت هایی شاخص است؟ در ادامه به بررسی تک تک موارد خواهیم پرداخت.

ابعاد و اندازه فواصل مبلمان سرویس بهداشتی

• ابعاد و اندازه ی مبلمان بهداشتی نسبت به متراژ فضا متغیر است.
• در مورد جانمایی مبلمان سرویس یهداشتی، باید محدوده ی اطراف آن و فاصله با دیوار یا مانع به صورتی باشد که فرد، دسترسی آسان به لوازم و سهولت حرکت داشته باشد.
• به دلیل مسائل شرعی، کاسه توالت نباید در راستای قبله باشد.
• حداقل ابعاد سرویس بهداشتی: ۱۱۰ در ۱۲۰ سانتی متر ولی بهتر است از ۱۱۰ در ۱۵۰ سانتی متر کمتر نشود.
• حداقل ارتفاع سرویس بهداشتی: ۲۴۰ تا ۲۵۰ سانتی متر که سقف به صورت دوپوش اجرا میشود.
• حداقل ابعاد داکت تهویه: ۳۰ در ۳۰ سانتی متر
• ابعاد در سرویس بهداشتی: ۷۰ تا ۸۰ سانتی متر
• جای شلنگ شست و شو باید از زانو ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر فاصله داشته باشد.
• جای رول دستمال کاغذی به خاطر اینکه اکثر انسان ها راست دست هستند، در سمت راست قرار دارد و اگر در سمت چپ تعبیه شد، باید ده سانتی متر جلوتر از سمت راست قرار داده شود.
• حداقل فاصله ی محور لوازم بهداشتی شامل روشویی، توالت ایرانی و توالت فرنگی از دیوار مجاور ۴۵ سانتی متر و زیردوشی از دیوار مجاور ۴ سانتی متر است.
• حداقل فاصله ی لوازم بهداشتی شامل روشویی، توالت ایرانی، توالت فرنگی، وان و زیردوشی از دیوار پشت ۲۵ سانتی متر است.
• حداقل فاصله ی محور لوازم بهداشتی شامل روشویی، توالت ایرانی، توالت فرنگی، وان و زیردوشی نسبت به یکدیگر ۷۶ سانتی متر است.
• حداقل فاصله ی روشویی از دیوار جلو ۷۵ سانتی متر، برای توالت ایرانی و فرنگی ۵۰ سانتی متر و برای وان و زیردوشی ۸ سانتی متر است.
• انتخاب مصالح برای فضاهای بهداشتی از نظر مقاومت و ضد آب بودن بسیار مهم است. همچنین انتخاب و اجرای درست مصالح، هم در هزینه ها و هم در نگهداری و تعمییرات بسیار موثر است.

انواع مصالح برای دیوار سرویس بهداشتی

• انواع کاشی در طرح ها و رنگ های مختلف
• کاغذ دیواری

تا ارتفاع ۱۱۰ سانتی متر از مصالح قابل شست و شو و مقاوم استفاده شود و مابقی ارتفاع میتوان از کاغذ دیواری مقاوم با قابلیت شست و شو استفاده نمود که البته درجه ی مقاومت محدودی دارد. معمولا در سبک های کلاسیک از کاغذ دیواری استفاده میشود.

• انواع رنگ استخری

رنگ استخری، رنگی قابل شست و شو و مقاوم است ولی توصیه میشود تا ارتفاع ۱۱۰ سانتی متر از مصالح قابل شست و شو و مقاوم استفاده شود.

• انواع دیوارپوش های PVC به صورت ساده و سه بعدی
• دیوار پوش های چوبی مقاوم به آب
• دیوار پوش های آجری مقاوم در بخشی از جداره ها
• انواع سنگ و سنگ های طبیعی

انواع مصالح برای کف سرویس بهداشتی

• انواع کاشی و سرامیک

انواع کاشی و سرامیک در طرح های متفاوت برای کف سرویس بهداشتی موجود است.

در انتخاب کاشی یا سرامیک مورد نظر به غیر از رنگ و طرح آن، باید به ابعاد و نحوه ی چینش آن نیز توجه کرد. چرا که اندازه و نحوه ی چینش نقش بسیار مهمی در زیبایی و تناسبات فضایی دارد.

انتخاب ابعاد کاشی و سرامیک براساس کارکرد فضا، اندازه ی فضا و شیب بندی محیط صورت میگیرد تا از حداقل پرت فضایی جلوگیری شود. همچنین باید به بندکشی و جایی که بند کاشی ها می افتد، توجه کرد تا در معرض دید نباشد. بهتر است روی پلان یا مدل سه بعدی، کاشی ها با احتساب بند ها طراحی شود تا در اجرا بند ها در جاهایی که در معرض دید نیست، قرار گیرد.

شیب بندی کف ارتباط مستقیم با ابعاد کاشی و سرامیک مورد نظر دارد. زمانی که فضای شما بزرگ باشد، به راحتی با سرامیک یا کاشی بزرگ میتوان شیب بندی مناسب و اصولی را اجرا کرد. درصورتی که فضا با ابعاد کوچک تر و محدود تر باشد، ابعاد سرامیک یا کاشی باید طوری انتخاب شود که شیب بندی کف به راحتی و درستی انجام شود.

• سطوح اپوکسی با انواع طرح های ساده و سه بعدی
• سمنت برد یا ورق های سیمانی

از این نوع مصالح به غیر از کف، میتوان در دیوار و سقف نیز استفاده کرد. قابلیت شست شو و مقاومت بالایی دارد.

• سنگ به جای کاشی و سرامیک مانند مرمر
• کفپوش های چوبی مقاوم و ضدآب

انواع مصالح برای سقف در طراحی سرویس بهداشتی

• کناف و رابیتز در طرح های متنوع
• سقف های پانلی پیش ساخته PVC که امکان دسترسی و تعمیر آسان به تاسیسات زیر سقف را میدهد.
• طرح های ویترای در سقف

رنگ در طراحی سرویس بهداشتی

سرویس های بهداشتی اغلب فضاهای کوچکی هستند، پس از رنگ های روشن برای بزرگ تر نشان دادن فضا استفاده میشود. از یک طرف رنگ سفید به دلیل روشن بودن و نماد پاکیزگی، رنگ محبوب برای فضاهای بهداشتی است ولی باید از استفاده آن به صورت خالص به علت سرد بودن جلوگیری کرد.

مطالب مرتبط: طراحی نقشه خانه دو خوابه ۱۰۰ متری

رنگ های آبی، خاکستری، سبز کمرنگ، لیمویی و رنگ های ملایم در صورت ترکیب شدن با رنگ های گرم مانند فیروزه ای یا رنگ های استوایی و حتی قرمز و بنفش اما به صورت محدود، برای فضاهای بهداشتی مناسب است.

میتوان سردی فضا را با استفاده از رنگ مناسب برای مبلمان و جا حوله ای یا حتی قرار دادن گلدان کوچک گرفت.

نور پردازی در طراحی سرویس بهداشتی

یکی از جاهایی که در سرویس بهداشتی نیاز به نور مناسب دارد، آینه ی بالای روشویی است که میتواند به فضای شما جلوه ی بسیار خوبی ببخشید. هم میتوان با استفاده از نور های خطی و هم نور های نقطه ای اطراف آیینه، نورپردازی کرد.

به غیر از اطراف آیینه، زیر خطوط روشویی و خط کف و جداره میتوان با نور خطی و کنار های مبلمان به وسیله ی نور های تاکیدی، نورپردازی کرد.

طراحی و چیدمان سرویس بهداشتی چگونه است؟

طراحی و چیدمان سرویس بهداشتی (حمام و دستشویی) در یک محل، ساختمان یا خانه، نقش بسیار مهمی در راحتی و بهداشت کاربران دارد. طراحی صحیح این فضاها نیاز به در نظر گرفتن جنبه‌های مختلفی دارد که از جمله آنها می‌توان به فضا، اندازه، راحتی، استفاده از مصالح مقاوم به آب، نورپردازی، و ایمنی اشاره کرد. در زیر، چند نکته برای طراحی و چیدمان سرویس بهداشتی آورده شده است:

اندازه و فضا

معمولاً برای حمام و دستشویی، اندازه‌ها باید به گونه‌ای باشند که فضا راحت و کاربرپسند باشد

حداقل اندازه‌ها برای راحتی حرکت، قرار گیری تجهیزات و تأمین فضای کافی برای استفاده از تجهیزات بهداشتی را در نظر بگیرید

پیش‌بینی برای دسترسی به کودکان و افراد معلول

فضا باید به گونه‌ای باشد که دسترسی آسان برای افراد معلول و کودکان فراهم شود.

نصب دستگیره‌ها، پله‌های ضد لغزش، و فضاهای کافی برای حرکت و دسترسی به تجهیزات ضروری است.

نورپردازی

استفاده از نور مناسب در سرویس بهداشتی بسیار مهم است. نور باید روشن و یکنواخت باشد

نصب منابع نوری در نقاط مهم مانند آینه و مناطق کاربری می‌تواند به بهبود نورپردازی کمک کند

انتخاب مصالح ضدآب

استفاده از مصالح مقاوم به آب برای کاهش خطر پوسیدگی و خرابی به دلیل تماس با آب

و کاشی‌های سرامیکی، گزینه های مناسبی هستند. PVC فرش‌ها , ورق‌های ضدآب,

تهویه

فراهم کردن تهویه کافی به منظور جلوگیری از تجمع رطوبت و پدید آمدن مشکلات بهداشتی و ساختمانی

استفاده از سیستم‌های تهویه مکانیکی یا پنجره‌ها و اهداف قابل باز کردن برای تهویه طبیعی

تهیه از تجهیزات بهداشتی با کیفیت

انتخاب تجهیزات بهداشتی با کیفیت و مقاوم، مانند سرویس بهداشتی، گریفان، و حوضچه

تضمین استانداردهای بهداشتی و ایمنی در تجهیزات

تزئینات مناسب

استفاده از تزئینات مقاوم به آب و اجسامی که به راحتی قابل شستشو هستند

توجه به تزئیناتی که به محیط حس زیبایی بدهند و همچنین به حفظ کاربرپسندی و بهداشت کمک کنند

توجه به ایمنی

نصب پله‌های ضد لغزش

انتخاب سطوح صاف و آسیب‌پذیر به شکستن را به حداقل برسانید

فضای ذخیره‌سازی

فراهم کردن فضای مناسب برای ذخیره‌سازی لوازم بهداشتی و امکانات دیگر

استفاده از کمدها و قفسه‌ها برای نظم دهی و جلوگیری از آلودگی فضا

با توجه به نکات فوق و توجه به نیازهای خاص کاربران، می‌توانید سرویس بهداشتی را به گونه‌ای طراحی کنید که هم زیبا و مدرن باشد و هم از نظر بهداشت اصولی.

نکات تکمیلی در ارتباط با طراحی سرویس بهداشتی

فضاهای طراحی شده برای قرار دادن وسایل مربوطه و حوله بهتر است یا با قسمت روشویی ترکیب شود و یا به صورت قفسه های دیواری طراحی شود. فضا باید همواره مرتب و تمیز باشد. به غیر از زیبایی، اهمیت وجود داشتن سرویس تهویه ی مناسب نیز بسیار ضروری است، زیرا در صورتی که فضای مورد نظر بوی نامطبوعی داشته باشد، زیبایی چندان به چشم نمی آید.

گردآورنده: سحر تاجمیر ریاحی