آشنایی با معماری مدرن (بخش اول)

برگرفته از کتاب معماری معاصر غرب

شاید به ندرت بتوان هنری یافت که به اندازه ی معماری با زندگی مردم پیوند داشته باشد. هنر معماری از بارزترین جلوه های فرهنگ هر قوم و هر دوره ی تاریخی و نمایشگر گویای فضای زیست آدمی است.

در این سری مقالات سعی بر آن است که با معماری مدرن و زیر مجموعه های این سبک در دوران های مختلف آشنا شویم چرا که این هنر در گذشته تابع اصول و ضوابط کمابیش معین و شناخته شده ای بود و پیوندی استوار و ناگسستنی با فرهنگ جامعه و الگوهای رفتاری داشت به همین سبب سبک معماری هر دوره، انعکاسی از فرهنگ و هنر آن دوره محسوب میشد و دگرگونی های معماری با دگرگونی هایی که در سایر عرصه های زندگی و هنر به وقوع می پیوست، متناسب بود و هر سبک جدید معماری بر اصول، روش ها و سنت های سبک های پیشین استوار بود و به همین علت بین سبک های گوناگون معماری رابطه ای چنان استوار وجود دارد که مرز بندی بین آنها دشوار به نظر میرسد.

با پیدایش مصالح جدید و تحولات علمی, معماری معاصر در جهان با بیان وسیع تری به جریان افتاد که همراه خود مفاهیم و مباحث بسیار گوناگون و متنوع اندیشه بشری را به همراه آورد.

معماری متداول و مرسوم خشت، آجر و سنگ که نوعی سکون و بیان شناخته شده ای را در قرون متوالی در پرتو تظاهرات خویش از نوعی معماری سنگسن و تا حدودی بسته داشت، تدریجا به سوی معماری شفاف، باز و آشکار متمایل گشت و همراه با گونه ای اتفاقات دنیای جدید لایه های ممتازی از دریافت و ادراک تحولات روز را مطرح کرد و عقل و خرد در کنار تلاش های فنی و تکنولوژیک جدید و پیشرفته، زمانه ای اثتثنایی را در عرصه ی معماری باز نمود.

اگر ویژگی های گذشته، سنت و سنگینی را در پرده ی اول قرار داد، زبان جدید معماری معاصر، درباره حقیقت اجتماعی همه جانبه مردم سالار و شفاف، ریشه های بارز خود را گشود. عصر شکست سلطه ها، با حکومت های استعمار گر، روابط سیاسی یک جانبه، تبدیل به آگاهی های منطقه ای گشت که معماری دیگر نمیتوانست در پرتو شکل و تظاهرات خویش حقیقت جهان نوین را نادیده گیرد.شاید تمام داستان معماری نهضت مدرن یا به گونه ای دیگر معماری عصر نوین منشا گونه ای رشد بوده که در جریان آن بسیاری از حصارها و محدودیت های تاریخی جای خود را به تعمق، اکتشاف، میل به پیشرفت و آگاهی داده است.

معماری مدرن

مبانی معماری مدرن، که سبکی غالب و جهانگیردر سده بیستم میلادی بوده ,ریشه در تحولاتی دارد که خاستگاه آن شهر فلورانس در شمال ایتالیا در حدور چهارصد سال پیش از ظهور معماری مدرن بوده است.

بررسی معماری مدرن بدون توجه به زمینه های فکری و اجتماعی مدرنیته و تحولات متعاقب آن، همانند انسان گرایی، علم مداری روشنگری و انقلاب صنعتی امری ناقص خواهد بود

هریک از این تحولات در پیشبرد تفکرات ذهنی مدرن و جهان مدرن نقشی اساسی و تعیین کننده داشته است و معماری مدرن حاصل و نمود کالبدی چهار سده اخیر است.

در این بخش مدرنیته و زمینه ها و خصوصیات آن تعبیه شده است .

معمای مدرنیته

چارچوب معنای مدرنیته به عصری گفته میشودکه انسان در آن به عنوان فاعل شناسایی و اقتدار به گونه ای خود بنیاد همه عالم و آدم را تبدیل به آبژه ی معرفتی و اقتدار خود میکند.به عبارت دیگر مدرنیته به مثابه یک دوران تاریخی به عصری میگویند که انسان گرایی به معنی فلسفه کلمه ظهور پیدا میکند.

در این دوران بشر مبنای همه چیز میشود و طبیعت و جهان اخلاقی و روابط قدرت، علم و تکنولوژی خاستگاه بشری پیدا میکند و همچنین در خدمت بشر قرار میگیرد . طبعا مدرنیته به این معنی نوعی گسست از دوران ماقبل مدرن که عصر مسیحی اروپا است و در محور و مرکز عامل خدای مسیحی قرار دارد و همه ی ارزش ها به خداوند و مسیح و تجسد تاریخی و خارجی اروپا یعنی کلیسا ارجاع داده میشود است.
مدرنیته به عنوان یک دوران تاریخی، عصر انسان محوری است و در مقابل نگاه سنتی ماقبل خودش قرار دارد که عصر کلیسا محوری یا خدا محوری است.

معماری مدرن در طراحی ساختمان ها چگونه انجام میشود؟

معماری مدرن یک رویکرد نوین به طراحی ساختمان است که در دهه‌های اخیر به ویژه در قرن بیستم و بیست و یکم بسیار محبوب شده است. این رویکرد به استفاده از مواد و تکنولوژی‌های نوین، تأکید بر خطوط ساده و شکل‌های هندسی، و ایجاد فضاهای باز و با نورپردازی مدرن معروف است. در زیر، چند مرحله کلیدی برای طراحی ساختمان با رویکرد معماری مدرن آورده شده است

پیشرفت تکنولوژی

استفاده از تکنولوژی‌های نوین در طراحی و ساخت ساختمان، از جمله استفاده از مواد ساختمانی پیشرفته، سیستم‌های هوشمند، و نورپردازی LED

خطوط ساده و شکل‌های هندسی

تأکید بر خطوط ساده و شکل‌های هندسی مانند مربع، مستطیل، مثلث و دایره

ایجاد انسجام بین اجزای مختلف ساختمان با استفاده از خطوط هندسی

نوآوری در استفاده از مواد

استفاده از مواد مدرن و پیشرفته مانند بتن مسلح، شیشه، فولاد، و مصالح سبک مدرن

ترکیب مواد به گونه‌ای که ساختمان ظاهری مینیمال و مدرن داشته باشد

توجه به فضاهای باز

ایجاد فضاهای باز و انعطاف‌پذیر برای ایجاد تعامل بین داخل و خارج ساختمان

استفاده از پنجره‌ها و سایر ابزارها برای ایجاد ارتباط بصری با محیط خارجی

تعادل بین شفافیت و حریم شخصی

استفاده از شیشه به عنوان جزء مهمی از نمای خارجی ساختمان

در نظر گرفتن تعادل بین نمای بیرونی شفاف و حفظ حریم شخصی ساکنان

نورپردازی مدرن

استفاده از نورپردازی مدرن با نور LED و دیگر فناوری‌های نورپردازی پیشرفته.

ایجاد انواع تأثیرات نوری بر روی نمای ساختمان در شب.

افکت‌های صوتی و حرارتی

در نظر گرفتن اصول طراحی صدا و ایجاد افکت‌های حرارتی مدرن.

استفاده از مواد عایق حرارتی و صوتی پیشرفته.

محیط زیست و انرژی‌های تجدیدپذیر

توجه به اصول معماری پایدار و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر

طراحی سیستم‌های خنک‌کننده، گرمایشی، و انرژی‌افزا با استفاده از فناوری‌های نوین

معماری مدرن تلاش دارد تا با استفاده از فناوری، مواد نوین، و طراحی مینیمال، ساختمان‌هایی با ارتباط نزدیک با محیط زیست و با تأثیرات زیبایی‌شناختی خاص ایجاد کند

در اینجا لازم است تفاوت بین دو واژه مدرنیته و مدرنیسم تبیین شود.
مدرنیته وضعیت و حالتی است که در تاریخ اتفاق افتاده و نوعی نگرش به هستی و زندگی است , ولی مدرنیسم ایدئولوژی و بنا به رویکردی،  فهم مدرنیته از خودش است.

اکثر فلاسفه مدرن بر این نظر هستند که آغاز عصر مدرن بر این نظر هستند که آغاز عصر مدرن با پیدایش انسان گرایی و خرد گرایی دوره رنسانس در قرن ۱۵ میلادی در شمال ایتالیا همراه بوده است .از این دوره است که جهان بینی انسان غربی تغییر جهت داده و از آسمان به سمت زمین متوجه شده است.

این تغییر جهان بینی و بینش فکری چنان گسترده و فراگیر بود که باعث واژگونی بسیاری از باورهای ذهنی شد و تفسیر و قرائت جدیدی از اصول و چارچوب های هنری، مذهبی علمی ,فلسفی سیاسی، تکنیکی اجتماعی و فرهنگی ارائه گردید.
در مقاله بعدی به بررسی دوران رنسانس میپردازیم….

مهندس سرکار خانم عاطفه بهشتی  ۰۹۱۳۲۱۱۲۷۶۷