نحوه ستون گذاری پلان های معماری

ستون گذاری پلان معماری یکی از فعالیت‌های مهم مهندس معمار است که زمینه ترسیم پلان آکس بندی، پلان ستون گذاری و تیپ بندی ستون را فراهم می‌کند. تمام این فرآیندها بر روی اجرای صحیح ساختمان تاثیرگذار هستند را با هم بررسی مینماییم.

ستون گذاری پلان های معماری چیست؟

اولین قدم برای تهیه نقشه‌های سازه، تعیین محل ستون‌ها بر اساس مواردی نظیر نوع سازه، بارهای وارده و نحوه چینش المان‌های داخلی است. به این کار، ستون گذاری پلان معماری می‌گویند. در اینجا قصد داریم نحوه ی ستون گذاری یک پلان ساده و اصولی را مبنای توضیحات خود قرار دهیم.

همانطور که میدانیم اولین مرحله ی مهم در طراحی نقشه ساختمان، در نظر گرفتن محل مناسب باکس پله و آسانسور است، محل راه پله در واقع تعیین کننده ی تقسیمات فضایی در طبقات بالا نیز میباشد بنابر این بسیار مهم است که این باکس در چه محلی از ساختمان ما قرار میگیرد، چرا که این باکس در طبقات قابلیت جابجایی ندارد و میبایستی جایی قرار بگیرد که در کلیه طبقات هم مزاحم نورهای اصلی ساختمان نشود، هم دسترسی ها را درست تامین نماید و همچنین در پارکینگ و محل پارک ماشین ها مشکلی بوجود نیاورد.

پس از ترسیم کلیت پلاک T ترسیم دیوارها و جانمایی باکس پله، در طبقه ی همکف ساختمان نوبت به طراحی و جانمایی فضاهایی همچون لابی، انباری ها، پارکینگ ها و حتی واحد مسکونی یا تجاری طبقه همکف میرسد.
بهمین ترتیب طراحی نقشه های طبقات بالا نیز انجام میشود.(البته در نظر داشته باشید که کلیه ی طبقات و روابط فضایی را میبایستی باهم در نظر گرفت و مرتبا چک کنیم , شاید برای تامین ورودی واحدها در طبقات نیاز به جابجایی باکس پله داشته باشیم، اما همزمان میبایستی بررسی کنیم که این جابجایی در طبقات, چیدمان ماشین ها در پارکینگ را دچار مشکل نکند.).

پس از ترسیم کلیه ی نقشه های معماری همکف، زیرزمین و طبقات، نوبت به ستونگذاری پلان معماری میرسد.این نکته را باید توجه داشته باشیم که ستونگذاری و تعیین محل ستون ها در درجه ی اول میبایستی توسط مهندس معمار و طراح و البته با هماهنگی مهندس سازه صورت پذیرد, چرا که ستونگذاری اشتباه در فضای معماری نمیتواند نتیجه خوبی بهمراه داشته باشد.

ابعاد و اندازه ی ستون ها در پلان معماری:

برای جانمایی صحیح ستون ها در نقشه های معماری به چندین نکته میبایستی توجه نماییم:

• مشخص نمودن نوع سازه (سازه فلزی یا بتنی)
• مشخص نمودن نوع سیستم سقف و ستون(جهت برآورد صحیح دهانه ی سقف ها و فاصله ی ستون ها از یکدیگر).
• کاربری ساختمان (مسکونی,تجاری/اداری یا ویلایی )
• تطابق پلان های معماری با ابعاد و زوایای زمین موجود و هماهنگی کلیه نقشه ها با ملک.(چرا که گاها معمار فقط به ابعادی که توسط کارفرما یا ابعاد مندرج در سند بسنده و طراحی میکند در صورتیکه ممکن است زمین در واقعیت درای شیب,زوایای مختلف و حالت های خاص دیگر باشد).

الزامات ستونگذاری در نقشه های معماری:

• فاصله ی ستون ها در نقشه معماری
• چیدمان ستون ها که میبایستی حتی المقدور در یک راستا باشند. (جهت سهولت در اجرا و همچنین قوانین مربوط به نقشه های سازه و تاییدی گرفتن از ارگان های مربوطه.)
• امتداد ستون ها در پلان های معماری در راستای عمودی و افقی
• جهت گیری ستون ها.(با توجه به محاسبات مهندس سازه مشخص میشود)

ستون گذاری پلان معماری چگونه انجام میشود؟

برای این کار لازم است ابتدا یک شبکه بندی انجام دهیم, یعنی پلان را با توجه به ابعاد و اندازه های مجاز حداقلی و حداکثری تقسیم بندی نماییم.
اولین فضا جهت ستونگذاری چهرگوشه ی باکس پله یا باکس پله، آسانسور و پاگرد میباشد.
در بالا آیتم های تاثیر گذار در اندازه ی ستون های معماری را توضیح دادیم, وحال با توجه به اطلاعاتی که از مهندس سازه و کارفرما داریم میتوانیم جانمایی ستون ها در چهار طرف پله را انجام دهیم.
بعد از آن نوبت به امتداد دادم ستون ها در راستای چپ و راست(شرق و غرب )، بالا و پایین (شمال و جنوب) میرسد.

پس از امتداد دادن ستون ها در محورهای مذکور (قراردادن ستون ها در دیوارهای اصلی و دورتا دور ساختمان)، نوبت به ستونگذاری مابین ستون های اصلی میرسد که بسیار حائز اهمیت میباشد اینکه بنحوی ستون های خود را در نظر بگیریم که فضای معماری داخلی ما را برهم نریزد و جای نامناسبی قرار نگیرد.

ستون گذاری اطراف پله در تصویر زیر مشخص میباشد:

نکات مهم در ستونگذاری در پلان معماری:

1. در ستون‌گذاری پروژه به موقعیت قرارگیری داکت‌های تأسیساتی توجه کنید.
2. سعی کنید چندبار ستون‌گذاری انجام شده را به دقت بررسی نمایید و کار خود را بهبود ببخشید و بعد به مهندس محاسب ارجاع دهید.
3. ستون‌گذاری پلان معماری یکی از اصلی‌ترین مواردی است که یک مهندس معمار باید بعد از به اتمام رساندن طراحی و قبل از ارائه به مهندس سازه (محاسب) آن را انجام دهد.
4. به هیچ وجه یک پلان معماری را بدون ستون‌گذاری به مهندس سازه تحویل ندهید.
5. اگر ستون‌گذاری به شکل صحیح و اصولی انجام گیرد، ساختمان ساخته شده هم از نظر اقتصادی بهینه می‌باشد و هم از نظر مقاومت ایستایی مطلوبی در برابر زلزله دارد.
6. در نقشه معماری چهارواحدی زیر به ستونگذاری دور باکس پله مشخص میباشد.

مهندس سرکار خانم عاطفه بهشتی : ۰۹۱۳۲۱۱۲۷۶۷