در این مقاله قصد داریم اصول و ضوابط طراحی یک پلان و نقشه ی خوب ساختمان را بررسی نماییم و همچنین یک نمونه ی واقعی طراحی پلان که در استان آذربایجان/تبریز انجام شده را آنالیز و معایت طراحی نقشه را رفع نماییم.
طراحی نقشههای ساختمانی یک فرآیند حیاتی در ساخت و ساز ساختمانها است. یک نقشه خوب باید دقیق، کاربرپسند، و قابل فهم باشد. در زیر، تعدادی از نکات مهم برای طراحی نقشههای ساختمانی را بررسی خواهیم کرد.
نقشه باید بسیار واضح و دقیق باشد. هر جزئیات، اندازهها، و ابعاد باید با دقت مشخص شوند.
تمام اجزای ساختمان از جمله دیوارها، درها، پنجرهها، و اتاقها باید به درستی در نقشه ترسیم شوند و ترازبندی صحیح داشته باشند
استفاده از نشانگرها و علائم مناسب برای نشان دادن اجزای مختلف مانند درها، پنجرهها، حمامها و… بسیار مهم است
نقشه باید اهداف مختلفی را مشخص کند، از جمله استفادههای مسکونی، تجاری، یا صنعتی
باید از استانداردهای ملی و محلی برای طراحی نقشه استفاده شود تا ساختمان بر اساس قوانین محلی و ملی ساخته شود
نقشه باید ایمنی را در نظر بگیرد، از جمله استفاده از خروجیهای اضطراری، اعلام آتش، و فضاهای ایمن
امروزه فناوریهای رایانهای و نرمافزارهای مخصوص طراحی ساختمان همچون (اتوکد و رویت) میتوانند بهبود و کارآیی در طراحی نقشه ها را فراهم کند.
برای افراد با نیازهای ویژه، ارتقاء قابلیتهای دسترسی در نقشهها بسیار حیاتی است. این شامل افزودن لوازم جانبی مانند رمپها یا لیفت برای دسترسی آسان میشود
در طراحی نقشهها، باید از جنبههای محیط زیستی مانند بهینهسازی مصرف انرژی و مواد، مدیریت آب و فاضلاب، و استفاده از مصادیق سبز بهره گرفت
پس از طراحی، نقشهها باید به دقت بررسی و بازبینی شوند تا اطمینان حاصل شود که هیچ اشکالات یا عدم انطباقیهایی وجود ندارد
این نکات تنها چند مورد از مواردی است که در طراحی نقشههای ساختمانی باید مد نظر قرار گیرد. همچنین تجربه و دانش فنی مهندسان و معماران نیز در این زمینه اهمیت زیادی دارد.
همترین مورد در طراحی پلان های مسکونی قرارگیری صحیح محل دستگاه پله و آسانسور در زمین میباشد , همچنین ابعاد مناسب جانمایی پله و آسانسور تاثیر بسزایی در چیدمان دیوارها و فضاهای طبقات بالا دارد ,بنابراین لازم است برای شروع طراحی نقشه ,طبقه ی همکف که شامل دستگاه پله , لابی و احتمالا پارکینگ و انباری هست را بخوبی بررسی و بهترین جانمایی را با توجه به موقعیت زمین و نیازهای آن پروژه در نظر بگیریم.
قرارگیری باکس پله با توجه به گذرهای اطراف ملک نیز متغیر میشود و بهترین حالت محل پله جایی هست که دسترسی خوبی از گذر داشته باشد , همچنین این باکس پله نبایستی مزاحم تامین نور فضاها در طبقات بالا گردد و میبایستی پارکینگ و تعداد ماشین ها بدرستی تامین شود.
اگر بخواهیم نقشه ی طراحی شده در تبریز را بررسی کنیم میبایستی به موارد زیر اشاره نماییم
مشخصات پلاک باتوجه به وضعیت موجود به این صورت میباشد:
بنابراین با توجه به موارد بالا میبایستی در ابعاد راه پله تغییراتی ایجاد نماییم
همچنین با توجه به گذرهای موجود میتوان فرم ساختمان را از طبقات بالا تغییر داد تا چنین ضلع موربی در پلان نداشته باشیم.
از موارد دیگر در طراحی نقشه ی بهینه، کم کردن طول راهروها و فضای پرت باید باشد
که میتوان پلان بالا را به شکل زیر تغییر داد:
بنابراین میتوان دید که با تغییرات اصولی در ابعاد باکس پله و استفاده از ضوابط شهرسازی میتوان بهترین استفاده از فضاهارا داشت.
برای طراحی و ترسیم بهترین نقشه و پلان کافیست که هرشخص معماری را برای خود برگزیند که با ذوق و سلیقه و همچنین آگاهی از مقررات و استانداردها بهترین فضاها را خلق نماید چرا که داشتن یک نقشه ی ایده آل و کاربردی میتواند ارزش افزوده برای ملک بیاورد.