معماری باروک در اواخر سده شانزدهم میلادی و در تقابل با اولین سبک رنسانس متاخر یا به اصطلاح سبک منریسم در ایتالیا ظهور پیدا کرد و بخش زیادی از اروپا را در بر گرفت. باروک در اصل به معنی نامنظم، مروارید ناصاف و پرپیچ و تاب و یا غیر عادی میباشد. از نظر منتقدین قرن نوزدهم این سبک، معماری کلاسیک بیساختار و دارای تزیینات نمایشی زیاد و عجیب و غریب است. معماری باروک نوعی هنر است که در آن قواعد تناسبات رعایت نمیشود و همه چیز بر پایهی حواس هنرمند بنا میشود. استفاده از خطوط دوار و منحنی شکل به همراه تزیینات زیاد از ویژگیهای این سبک میباشد که در کل تداعی کنندهی جهانی رویایی و نشان دهندهی قدرت و ثروت است.
یکی دیگر از ویژگیهای برجسته این سبک، حفظ تعادل و ایجاد وحدت در عناصر متراکم و متنوع میباشد. در این سبک با ایجاد هماهنگی بین عناصر و مفاهیم متنوع و به کارگیری سایر هنرهای مجسمه سازی و نقاشی و هنرهای تزیینی، فضاهای پر ابهت و شکوهمند خلق میشود. سبک باروک دارای روحی از حرکت و جنبش است که در تقابل با سکون کلاسیک میباشد. هنرمندان باروک برخلاف دوران کلاسیک با احساس خود حرکت میکنند و احساس را بر عقل مقدم میشمارند. در ادامه به بررسی ویژگیهای طراحی، دیوار، سقف، کفپوش، مبلمان، رنگ و نورپردازی در سبک باروک میپردازیم.
در سبک باروک طراحی دیوارها نباید به یک شکل صورت گیرد، به همین دلیل از انواع تزیینات گچکاری شده، کاغذ دیواری و صفحههای چوبی رنگ شده یا طبیعی بر روی دیوارها استفاده میشود. استفاده از ستونها، جرزهای چهارگوش، انواع گچکاریها، خطوط صیقلی هندسی و تکرار طرح و نقش کاغذ دیواریها برای مجلل کردن فضا در این سبک رایج است.
در این سبک، طراحی سقف، ادامهی طراحی دیوار است. بنابراین اگر برای تزیینات دیوار گچکاری به کار رفته است، بر روی قسمتهای صاف سقف و همچنین قسمت طاقدار آن نیز استفاده میشود. همچنین در این سبک، از انواع نقاشی حتی به صورت چاپ بر روی سقف به کار میرود. این تزیینات باعث مجلل شدن فضا و ایجاد حس سلطنت و وقار در محیط میشود.
سرامیک و چوب از مصالح پرکاربرد برای کفپوش در سبک باروک میباشند. میتوان از انواع پارکتهای چوبی و سرامیکهای طرحدار در این سبک استفاده کرد. همچنین از انواع فرش به منظور ایجاد یک مکمل مناسب در کف استفاده میشود. نکتهی مهم در طراحی و انتخاب کفپوش در سبک باروک این است که رنگ مورد استفاده در زمین باید با سایر بخشها در ارتباط باشد.
استفاده از مبلمانهای بزرگ سلطنتی با پارچههای باکیفیت و گران قیمت، همراه با لبه دوزی و عناصر تزیینی، پایههای حکاکی شده و سطوح پوشیده شده از طلا و لاک از ویژگیهای طراحی و چیدمان سبک باروک به شمار میرود. همچنین از انواع صندوقچهها، جا رختیهای دو شاخه، بوفههای مخصوص و مجلل، آیینههای بزرگ، میزهای ناهار خوری بزرگ، صندلیهایی با پشتی بلند و میزهای عسلی در چیدمان داخلی فضاها استفاده میشود. تزیینات به کار رفته پردهها با حاشیه دوزیهای طلایی و گرهها میباشد و سردستهی تخت خواب و مبلمان، عظیم و مجلل طراحی میشود. همچنین از انواع فرشها و قالیچههای مجلل برای کفپوش فضاها استفاده میشود.
رنگهای به کار رفته در سبک باروک، غنی و بسیار قوی هستند. رنگ طلایی از مشخصههای بارز این سبک میباشد و ترکیب رنگهای قرمز، سبز زمردی و آبی لاجوردی با طلایی در کنار آیینهها، تابلوها و لوازم دکوراتیو به کار میرود. همچنین از رنگهای خنثی مانند خاکستری، سفید و سیاه به عنوان رنگهای برجسته در طراحی باروک استفاده میشود و به کار بردن رنگهای تیره و رسمی به فضاهای داخلی زیبایی دوچندان میبخشد.
در سبک باروک، پنجرهها به صورت بزرگ طراحی میشوند تا نور کافی وارد فضای داخلی محیط شود. نور کافی باعث گسترش دید بصری و باشکوهتر شدن فضاهای داخلی در این سبک میشود. برای نورپردازی مصنوعی از انواع لوسترهای عظیم کریستال و یا چراغهای شمع مانند استفاده میشود.
طراحی داخلی به سبک باروک نوعی سبک کلاسیک میباشد که بیانگر قدرت و عظمت و زیبایی است. این سبک علاوه بر معماری، در نقاشی، مجسمه سازی، موسیقی، ادبیات و سایر جنبههای هنر زبانزد میباشد. فضاهای داخلی بزرگ و با رنگهای غنی و نورپردازی کافی و پر از تزیینات، طراحی میشوند که مخاطب خاص خود را دارا میباشد.
گردآورنده: سحر تاجمیرریاحی