پلان ها

تعریف پلان:

یک برش افقی از ساختمان است که از ارتفاع تقریبا معادل دوسوم ارتفاع طبقه از کف انجام میگیرد تا طرح و جزییات داخل ساختمان را نشان دهد.

انواع پلان های معماری

۱) پلان موقعیت (siteplan)

پلان کارگاهی ساختمانی که ابعاد و مکان ساختمانی قرار است در آن ملاحظه بشود و ابعاد و تراز ساختمان را نشان میدهد.

۲) پلان طبقات

نقشه و جانمایی مکان ها و ابعاد مختلف هر طبقه را نشان میدهد.

۳) پلان بام

دید افقی از بام که در آن دیوار های خارجی با احتساب قرنیز خط مسیر شیب بام, خرپشته و فضاهای نورگیر را نشان میدهد.

۴)پلان مبلمان

اسباب و وسیله و انواع مبلمان در پلان را نشان میدهد.

انواع پلان های سازه

۱)پلان تیرریزی: ابعاد, موقعیت, نحوه ی اجرای تیرها در سقف هر طبقه مشخص میشود. 

۲)پلان آکس بندی و ستون گذاری: ابعاد و موقعیت ستون ها مشخص میشود.

 ۳)پلان فوندانسیون: نوع, تعداد, ابعاد موقعیت پی ها در زمین مشخص میشود.

انواع پلان نسبت به کاربری ها 

۱)پلان مسکونی

برای ساختمان هایی صادر میشود که با هدف اسکان دايم یا موقت خانوار باشد و شامل چندین اتاق, آشپزخانه و سرویس بهداشتی و … هستندو در یک نقطه ایده آل نسبت به سایت پلان واقع میشود.

۲)پلان تجاری

برای ساختمان هایی اخذ خواهد شد که اشخاص حقیقی و حقوقی طبق قانون تجارت در آن جا به فعالیت تجاری مشغول اند. در واقع محلی که تاجر یا کاسب در آنجا به معامله و داد و ستد مشغول است.

۳)پلان ویلایی

الف) پلان ویلایی مسکونی با هدف اسکان دايمی افراد

ب) پلان ویلایی تفریحی که معمولا سکونت دايم ندارند.

۴) پلان تفریحی و توریستی

به پلان دارای سایت چند هکتاری و یا سایتی با متراژ چند هزار متر میگویند و بیشتر مختص به افراد سرمایه گذار است.

۵) کاربری ساختمانی صنعتی

این نوع املاک در شهرک های صنعتی و یا مناطق خارج شهر هستند و برای هرگونه فعالیت صنعتی نظیر تولید, انبار یا توزیع انجام میدهند مانند کارخانه ها, تعمیرگاه ها, کارگاه ها

۶) کاربری ورزشی

احداث استادیوم ها, باشگاه ها و استخر ها

۷) کاربری معدن

احداث معدن در زمینی که ماده ی باارزش و قابل استخراج دارد.

۸)کاربری خدماتی

همان کاربری غیرانتفاعی است که همانند کاربری تجاری از ان کسب درامد کرد اما تفاوت در آن است که جهت گرفتن مجوز شهرداری نیازی به پرداخت هزینه نیست چون فعالیتی عام المنفعته دارد.

انواع سبک های پلان

۱) معماری  craftsmen

تاکید روی ویژگی های جزیی پلان مانند نرده های دست ساز, تیر های منحنی نمایان, المان های چوبی, پرزرق و برق و متریال های چوبی دارد.

۲)معماری مدرن

ویژگی قابل توجه درآن سادگی و بی آرایشی است. همگام و دوستدار طبیعت و بیشتر دارای سقف های مسطح و خطوط صاف میباشد مانند خانه های با نمای شیشه ای

۳)معماری کولونیال

معماری با سبک کلاسیک است و از ویژگی های آن تقارن, پنجره های با فاصله, کرکره ها و دالان های بارز و برجسته و نمای مستطیلی شکل میباشد.

۴)معماری روستایی

ویژگی های ماندد تیرهای نمایان, ظاهری رنگ و رو رفته و به دور از هرج و مرج دارد.

۵)معماری فرانسوی

شومینه های بزرگ, حمام های لوکس, پنجره های از کف تا سقف و بارز ترین ویژگی آن استفاده از انواع سنگ هاست.

۶)معماری نيوکلاسیک

در واقع اجرای سبک معماری کلاسیک بر روی امکانات مدرن است.

ویژگی های یک نقشه ی ساختمانی خوب

از بارز ترین ویژگی ها میتوان به انعطاف پذیری, ارتباط مناسب میان فضاها و ابعاد مناسب اشاره کرد.

یکی از نکات مهم توجه کردن به فضاهای عمومی و خصوصی در روند طراحی است.

فضای اصلی خصوصی: اتاق خواب, نشیمن, سرویس بهداشتی

فضای اصلی عمومی: پذیرایی, ناهار خوری

فضاهای فرعی: فضای ورودی, فضای خدماتی

فضاهای خدماتی: آشپزخانه, سرویس بهداشتی, انباری

یکی دیگر از نکات سیرکولاسیون و روابط فضاهای داخلی و لکه گذرای و جانمایی در پلان است.

نکات مهم در سیرکولاسیون

۱-داشتن فیلتر ورودی و فضای تقسیم به صورتی که از ورود مستقیم افراد به داخل ساخت جلوگیری کند و همچنین میتوان محل قرار دادن جاکفشی باشد. میتوان ورودی به آشپزخانه و نشیمن خصوصی تعبیه کرد.

۲- آشپزخانه در مجاورت ناهارخوری باشد و دسترسی راحت به پذیرایی داشته باشد منتهی پذیرایی دید به فضای کار در آشپزخانه نداشته باشد.

۳- اتاق خواب ها و سرویس های بهداشتی دارای فیلتر ورودی باشند و دید مستقیم به آششپزخانه و پذیرایی نداشته باشند.

در لکه گذاری باید فضاهایی مانند آشپزخانه, پذیرایی, فضای نشیمن و پذیرایی از نور جنوب بهره مند بشوند و فضاهای دیگر مانند اتاق خواب ها در قسمت شمالی ساخت باشند و در صورت نیاز از نورگیر و تهویه استفاده شود.

در مورد مبحث نور باید توجه کرد که با توجه به موقعیت جغرافیایی محل ساختمان, شدت تابش نور و کاربری مورد نظر اقدام به طراحی پنجره با عرض و ارتفاع مناسب و مساحت و کاربری فضای داخل کرد زیرا استفاده از حداکثر نور دهی میتواند آزاردهنده و اشتباه باشد.

تراس در بهترین حالت مشرف به حیاط و دارای ارتباط مستقیم به آشپزخانه است. آشپزخانه بهتر است با کمی عقب نشینی و با فاصله از حداز اصلی نما از نور و تهویه طبیعی بهره مند شود.

مقایسه ی نقشه های جدید و قدیم

 سازه در ساختمان های قدیم دارای دیوار های قطور از جنس سنگ یا خشت خام یا روکشی از گل یا کاه گل و اکثرا فاقد اسکلت بندی میباشد و وزن ساختمان به زمین انتقال مییابد.

سازه در ساختمان های جدید به صورت بتنی, فلزی و بنایی و آلیاژ فولاد مسلح میباشد.

تزیینات داخلی در ساختمان های قدیمی بسیار کم, طاق ها به صورت قوس, مربع و دایره میباشد و از آیینه کاری و گچ بری استفاده شده است.

تزیینات داخلی در ساختمان های جدید به سه صورت نور, مبلمان و نمای داخلی و خارجی میباشد.

فضاها در ساختمان های قدیم به علت زمین فراوان, دارای فضاهای بیشتر و مساحت بالاتر است ولی امروزه فضاها محدود تر شده اند.

در کل سادگی و روحانیت در گذشته بیشتر ولی اطمینان از سازه و پرت نبودن فضا کمتر بوده است.