آشنایی با اندازه و فواصل استاندارد در طراحی کابینت آشپزخانه

بعد از انتخاب و طراحی آشپزخانه، چه برای مبلمان و چه برای طراحی کابینت، باید با ابعاد و اندازه ها و استاندارد های طراحی آشنا بود. چند مدل کابینت داریم و ابعاد طراحی هر کدام به چه صورت است؟ فواصل افقی و عمودی برای میز های کابینت و محدوده ی پیشخوان چند سانتی متر است؟ اندازه های استاندارد در اطراف ماشین ظرفشویی، یخچال و اجاق گاز به چه صورت است؟

طراحی کابینت

انواع طراحی کابینت و ابعاد آن

۱) کابینت زمینی(base cabinet):

حدود ۶۰ درصد فضای آشپزخانه را اشغال میکند و بیشترین استفاده را دارد.

ابعاد کابینت زمینی

۱٫ صفحه رویی کابینت: صفحه به ضخامت ۳ سانتی متر با حدود ۵ سانتی متر بیرون زدگی دارد.

۲٫ پاخور کابینت: پایه ی کابینت قسمت پایینی آن است که حدود ۵ تا ۷ سانتی متر عقب نشینی دارد و برای استفاده ی بهتر کاربر در مقابل کابینت و گیر نکردن پا است.

۳٫ ارتفاع کابینت: پاخور کابینت به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر و خود کابینت برروی آن به ارتفاع ۷۰ تا ۷۵ سانتی متر است که در کل ۸۵ تا ۹۰ سانتی متر ارتفاع از کف میشود.

۴٫ عرض کابینت: عرض کابینت ۵۵ تا ۶۰ سانتی متر است.

۵٫ طول کابینت از ۳۰ تا ۱۲۰ سانتی متر متغیر است.

۶٫ طول کابینت زیر سینک ظرفشویی بر اساس سینک انتخابی: ۹۰, ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتی متر است.

۷٫ عرض جزیره های درون آشپزخانه: ۱۰۷ تا نهایتا ۱۲۲ سانتی متر است.

۲) کابینت کمد(tall cabinet):

به صورت یک کابینت بلند با قفسه بندی داخلی است که به عنوان یک فضا برای ذخیره سازی غذا یا وسایل استفاده میشود.

ابعاد کمد آشپزخانه:

۱٫ عرض کابینت: ۳۰, ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر است.

۲٫ طول کابینت: بسته به محل قرارگیری ۳۰, ۴۰, ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر است.

۳٫ ارتفاع کابینت: حداکثر اندازه ۱۸۰ تا ۲۲۰ سانتی متر است.

۳) کابینت دیواری (wall cabinet):

نسبت به کابینت های زمینی, میزان تحمل بار کمتر و به خاطر قرار گرفتن در ارتفاع میزان استفاده کمتر میشود و به همین دلیل ۴۰ درصد فضا را اشغال میکند.

ابعاد کابینت دیواری:

۱٫ حداکثر ارتفاع طبقه کابینت دیواری بدون وجود کابینت زمینی در زیر آن برای فرد موثت ۱۸۳ سانتی متر و برای فرد مذکر ۱۹۳ سانتی متر است.

۲٫ حداکثر ارتفاع طبقه کابینت دیواری با در نظر گرفتن وجود کابینت زمینی برای فرد مونث ۱۷۵ سانتی متر و برای فرد مذکر ۱۸۳ سانتی متر است.

۳٫ عمق کابینت دیواری, ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر است.

۴٫ ارتفاع کابینت دیواری, ۵۰, ۷۰ و ۹۰ سانتی متر است.

ارتباط کابینت زمینی و کابینت دیواری

• ارتفاع سطح روی پیشخوان از زمین, ۸۹ تا ۹۱ سانتی متر است.
• خط افق متوسط برای فرد مونث و مذکر, ۱۵۶ سانتی متر است.
• طبق استاندارد, لوازم به کار رفته مانند ماشین لباس شویی و ظرف شویی نباید کمتر از ۸۶ سانتی متر باشد.
• ممکن است ارتفاع کابینت ها متناسب با قد کاربر تغییر میکند ولی ارتفاع از روی سطح پیشخوان تا سطح زیر کابینت دیواری ۴۵٫۷ سانتی متر در نظر گرفته میشود.
• ارتفاع کابینت دیواری از روی صفحه نباید از ۴۰ سانتی متر کمتر باشد. اگر کمتر لحاظ شد, انتهای صفحه کاربری خود را از دست میدهد و فرد دید کافی خود را بر روی صفحه کار از دست میدهد.
• بعضی از وسایل آشپزخانه مانند مایکروفر و .. برای دسترسی راحت و حفظ فضا به صورت توکار در کمد های دیواری به کار می روند.

اندازه و استانداردهای وسایل و چیدمان در آشپزخانه

برای استفاده ی راحت از وسایل آشپزخانه و سهولت در حرکت, دسترسی به وسایل داخل کابینت های بالایی و پایینی و سایر امکانات باید به ابعاد و اندازه ها بر اساس بدن انسان توجه کرد.
کشوی کابینت ها, در یخچال و ماشین لباس شویی و ظرفشویی هنگام باز شدن, نباید مانع حرکت آسان و ایجاد اختلال در دیاگرام های ارتباطی و حرکتی شوند.
این امر باید در تعیین فواصل و نحوه ی چیدمان آشپزخانه لحاظ شود.

فواصل افقی و عمودی برای میزهای آشپزخانه یا کانتر

1. محدوده ی بحرانی و حداقل عرض پیشخوان کار, حداقل ۴۵٫۷ سانتی متر می باشد.
2. ارتفاع سطح روی میز کار برای کار در حالت نشسته, ۸۱ سانتی متر لست.
3. ارتفاع میز صبحانه, ۹۱ سانتی متر است.
4. ارتفاع صندلی از ۵۶ تا ۶۲ سانتی متر است.
5. فاصله بین سطح میز صبحانه خوری تا زیر کابینت دیواری, ۷۶ سانتی متر است.
6. آشپزخانه بدون داشتن محل غذاخوری, حداقل ۸ مترمربع و در حالت مطلوب ۱۰ مترمربع است. در حالت عادی, آشپزخانه با محل غذاخوری را حداقل ۱۲ مترمربع و در حالت مطلوب تر ۱۵ مترمربع, میتوان در نظر گرفت.

محدوده پیشخوان مشترک ظرفشویی و یخچال

1. محدوده بحرانی فعالیت هر فرد روی پیشخوان, ۹۱ سانتی متر است.
2. اندازه ی فضای پیرامون به میزان دسترسی افقی فرد بستگی دارد که براساس ابعاد, حداقل ۴۵٫۷ سانتی متر است.
3. محدوده پیشخوان مشترک با ظرفشویی و یخچال, ۱۰۶ سانتی متر است.

فواصل مورد نیاز در مجاورت ماشین ظرف شویی

1. از بین وسایل آشپزخانه, بیشترین وقت صرف شده در مقابل سینک است. پس بهتر است در مقابل پنجره کار شود تا از دید مناسب و نورگیری بهتر بهره مند شود. علائه بر آن, ایجاد شیار داخل دیوار برای لوله کشی تاسیسات راحت تر می باشد.
2. فاصله ی قاب پنجره از روی سینک حداقل باید ۱۰ سانتی متر بالاتر باشد.
3. حال اگر بالای ظرفشویی پنجره وجود نداشت, ارتفاع از روی پیشخوان تا لبه ی پایینی قفسه دیواری نباسد کمتر ۵۵٫۹ سانتی متر باشد.
4. کاسه سینک حداقل باید از هر طرف ۶۱ سانتی متر فضای کار داشته باشد.
5. ماشین ظرفشویی نیز باید در کنار سینک اجرا شود تا فضای عبور لوله های تاسیساتی نزدیک هم باشد.
6. حداقل فاصله پیشنهادی جهت پر و خالی کردن ماشین ظرف شویی, ۱۰۱ سانتی متر است.
7. برای ایجاد محدوده حرکت و ارتباطات باید ۷۶ سانتیمتر به اندازه قبلی اضافه گردد.

فواصل مورد نیاز در مجاورت یخچال

1. محدوده کار استفاده از یخچال زمانی که در یخچال باز است, ۹۱ سانتیمتر میباشد.
2. ارتفاع یخچال زمینی تا سطح زیر پیشخوان, ۸۹ تا ۹۱ سانتیمتر است.
3. ارتفاع یخچال ایستاده از ۱۴۰ تا ۱۷۷ سانتی متر می باشد.
4. فاصله بین یخچال و مایکروفر یا فر تو کار, ۷٫۵ سانتی متر است.
5. میزان فضای کناری برای بازشو یخچال کنار هم, ۳٫۴ تا ۴٫۵ سانتی متر است.
6. برای یخچال کار شده در کابینت حتماً باید در پایین آن یک فضا حدود ۲۰ سانتی متر مربع , برای تهویه موتور وجود داشته باشد.
7. چنانچه یخچال و اجاق در مجاورت هم قرار دارند, باید بین این دو از یک لایه عایق استفاده شود تا مانع از خطر آتش سوزی و کار اضافه یخچال شود.

فواصل مورد نیاز در مجاورت اجاق گاز

1. اجاق گاز به دلیل امکان خاموش شدن شعله ها یا آتش سوزی پرده, نباید در گوشه کابینت یا در مجاورت در یا پنجره کار شود.
2. سطح روی دیوار پشت اجاق گاز بهتر است از جنس مواد سخت مانند فلز یا کاشی و سنگ باشد.
3. در طراحی لوازم آشپزخانه ارتفاع دید فرد بسیار مهم است. با توجه به این موضوع, فاصله قسمت بالای اجاق گاز تا لبه پایین هواکش بالای آن باید این امکان را فراهم کند که شعله های عقبی اجاق گاز برای شخص کاربر قابل دید باشد.
4. حداقل فضای کار در هر طرف اجاق گاز, ۳۰ تا ۳۸ سانتی متر است.
5. حداقل فضای سطح کار بین اجاق و کمدهای بلند, ۶۰ سانتی متر است.
6. حداقل فاصله بین دو سطح پیشخوان, ۱۲۲ سانتی متر است.
7. فاصله لازم برای محدوده کار با اجاق دیواری از سطح پیشخوان روبرو, ۱۰۱ سانتی متر است.
8. ارتفاع اجاق گاز از کف, ۸۹ تا ۹۲ سانتی متر است.
9. ارتفاع کف اجاق گاز دیواری از کف, حداکثر ۸۹ سانتی متر است.
10. عمق استاندارد برای اجاق دیواری, ۶۱ تا ۶۶ سانتی متر است.
11. محدوده ارتباطات برای اجاق دیواری و محدوده فضا برای بازشو فر اجاق دیواری, ۷۶ سانتی متر است.
12. محدوده کاری اجاق دیواری, ۱۰۱ سانتی متر است.
13. عمق استاندارد سطح پیشخوان, ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر است.

متریال کابینت

بعد از طراحی مدل آشپزخانه و رعایت استاندارد ها, انتخاب متریال مناسب برای کابینت, صفحه ی رویی آن, دیوار و کف و سقف از اهمیت بالایی برخوردار است. نوع متریال در سبک و حس فضا و همچنین برآورد هزینه ها نقش به سزایی دارد. در این بخش به بررسی انواع متریال, جنس و کیفیت آن برای کابینت میپردازیم. محاسن و معایب استفاده از هرکدام به چه صورت است؟ انواع متریال برای خود کابینت و صفحه روی آن کدام است؟

انواع متریال در طراحی کابینت

۱٫ چوب wood

چوب اصلی ترین و قدیمی ترین متریال در طراحی و ساخت کابینت است.
این متریال بسیار متنوع است و هر کدام براساس ویژگی اقلیمی که در آن رشد کرده است, دارای ویژگی های مخصوص به خود است.
قابلیت شکل پذیری و استحکام بالایی دارد و در اجرای کابینت های کلاسیک بهترین متریال است.

چوب حس طبیعی و واقعی را القا میکند و بافت طبیعی زیبای مخصوص به خود را دارد.
همواره امکان شکافت و ترک در بافت آن وجود دارد و وجود موج در یک قطعه چوب ممکن است تراز کار کابینت را برهم بزند.
به دلیل دستی بودن فرایند رنگ کاری, امکان وجود اختلاف رنگ در قسمت های مختلف وجود دارد.
ممکن است بافت چوب توسط حشرات و باکتری ها آسیب ببیند.

۲٫ نیوپان chipboard

نیوپان از خرده های چوب و چسب تشکیل شده است و نسبت به ام دی اف فشردگی کمتری دارد. به طور کلی این متریال قبل از ام دی اف متداول بود.

به خاطر فشردگی کم و درشت بودن خرده های چوب سازنده, هنگام برشکاری لبه های این متریال دچار پریدگی و زدگی زیاد میشود.

نیوپان استحکام بالایی دارد و قابلیت پیچ خوری مناسب برای بدنه های داخلی کابینت و کمد های دیواری آشپزخانه را داراست.
این متریال در در مقابل رطوبت ضعیف عمل میکند و به خاطر تنوع متریال و کارایی بهتر نسبت به آن, استفاده از نیوپان محدود شده است.

۳٫ ام دی اف MDF

مخفف medium density fibreboard است که به معنای تخته ی فیبر با چگالی متوسط میباشد. از ذرات چوب خورد شده که به وسیله ی چسب یا واکس یا رزین به صورت ورق تحت فشار و حرارت تولید شده است.

ام دی اف بعد از تولید, روکش میشود که هم به زیبایی و هم به دوام و کارایی آن می افزاید. این روکش ها در طرح ها و رنگ های مختلف و متنوع طراحی و تولید میشود و ام دی اف را به جایگزین بهتر به جای سایر فراورده های چوبی تبدیل میکند.
کیفیت ام دی اف هم به ورق تشکیل دهنده و هم به روکش آن بستگی دارد. روکش های متدوال در بازار ایران دو نوع روکش ملامینه و روکش لترون میباشد.

روکش ملامینه از کاغذ های تزیینی آغشته به ذچسب ملامین فرم آلدیید که خشک شده تشکیل میشود و بدون نیاز به چسب زنی مجدد روی تخته MDF چسبانده میشود. این روکش دارای مقاومت بالا در مقابل عوامل خارجی مانند رطوبت و حرارت و خط و خش دارد.

روکش کاغذی یا لترون ارزان ترین نوع موجود در بازار است که نسبت به روکش ملامینه از مقاومت کمتری برخوردار است و متریال مناسبی برای کابینت آشپزخانه حساب نمیشود.

روکش های براق شامل های گلاس, پلی گلاس و اکرلیک است.
روکش های گلاس نوعی روکش پلاستیکی به نام پلکسی گلاس میباشد که نسبت به شیشه سبک تر و مقاومت بالایی دارد. ضخامت این روکش کم و ممکن است مشکلاتی نظیر تاب و موج در سطح براق و همچنین مقاومت کم در برابر خط و خش ایجاد کند. به نسبت قیمت ارزان تری دارد.

روکش پلی گلاس از یک لایه چلی استر بر روی سطح یک طرف ورق ام دی اف دو رو ملامین پرس شده است و رنگ آن به مرور زمان تغییر نمیکند. در دو حالت مات و براق تولید میشود.
مقاومت بالا در برابر خط و خش, آنتی باکتریال بودن, طرح های متنوع و رنگ های جذاب و استحکام بالا از ویژگی های این محصول میباشد که به نسبت در دسته ی محصولات لوکس قرار میگیرد و گران تر است.
روکش اکرلیک مشابه های گلاس است ولی از سطح کیفی بالاتری برخوردار میباشد. به دلیل ضخامت بیشتر لایه رویی در مقابل خط و خش و موج و تاب مقاوم تر است.

۴٫ پی وی سی PVC / ممبران

پی وی سی نوعی پلاستیک پرکاربرد و یکی از ارزشمند ترین محصولات پتروشیمی است. قابلیت فرم دهی و سرهم سازی مناسب و قیمت مناسب آن باعث شده است جای متریال های کلاسیک مانند چوب و سفال را بگیرد.

ورق های آن به صورت مات یا های گلاس در طرح و رنگ های مختلف تولید و طراحی میشود. جایگزین مناسبی به جای چوب میباشد. امروزه اکثر پروژه های کابینت کلاسیک را با این متریال طراحی میکنند.

کابینت ممبران مانند دیگر انواع کابینت چوب یا ام دی اف است که در نهایت با نوعی ورق پی وی سی یا ممبران روکش یا وکیوم میشود. مرحله وکیوم کردن بسیار مهم است زیرا اگر درست و اصولی انجام نشود, ممکن است بین فضای روکش و ام دی اف باد نماید.

تنوع بسیار بالایی از نظر طرح و رنگ دارد. امکان اجرا به صورت مدرن و کلاسیک را داراست. به نسبت متریال گران تری است.
نسبت به نور مستقیم آفتاب حساس است و ممکن است در گذر زمان تغییر رنگ بدهد. هرچند به جنس روکش و کیفیت آن بستگی دارد.

۵٫ فلز

امروزه استفاده از کابینت فلزی به خاطر وجود متریال های بهتر مانند ام دی اف, کمتر شده است.
یکی از دلایل آن این است که معمولا پس از چندین سال استفاده, دچار فرورفتگی و پوسیدگی میشود و تعمیر آنها نیازمند هزینه و وقت زیاد است. برای مثال بخشی از تعمیر به این صورت است که بخش پوسیده باید تراشیده و مجدد رنگ بخورد. در صورت مراقبت از کابینت های فلزی در مقابل رطوبت و سایر موارد دیگر میتوان به مدت طولانی از زیبایی و کیفیت آن بهره مند شد.

جنس کابینت های فلزی از آهن یا آلومینیوم است. بدنه و در های آن با ورقه های فلزی ساخته میشود. همچنین این نوع کابینت ها میتواند بدنه ی فلزی و در از جنس ام دی اف داشته باشد.
برای آشپزخانه های مدرن, مدل های کابینت های فلزی وجود دازد که درخشنده و براق هستند و ممکن است در مقابل چوب, انتخاب بهتری باشد.

انواع متریال صفحه روی کابینت آشپزخانه

۱٫ صفحه کابینت از جنس ام دی اف

۲٫ صفحه کابینت از جنس سنگ کورین

کورین نوعی سنگ مصنوعی وارداتی از کره میباشد. از اکرلیک و رزین ودانه های کریستالی تشکیل شده است. ظاهر شبیه سنگ ولی سبک و با برش راحت تر است و به راحتی با حرارت فرم میپذیرد.
ضدخش و مقاوم دربرابر آب و حرارت قابل قبول است و ویژگی منحصر به فرد آن, عبور نور است که میتواند در طراحی داخلی کارآمد باشد.

۳٫ صفحه کابینت از جنس کوارتز

این نوع صفحه کابینت ساخته دست بشر است که از ترکیب نود درصد پودر کوارتز که یک نوع ماده ی معدنی است و با ۸ تا ۱۰ درصد رزین, پلیمر و رنگدانه درست شده است.
ظاهر آن به نحوه ی ساخت آن بستگی دارد که عموما دارای خطوط ظریف یا سطحی صاف است.
کوارتز بسیار سخت و بادوام, کمی براق, نفوذناپذیر و برابر خط و خش و لکه مقاوم است. تنوع رنگ بالایی دارد و به آسانی تمیز میشود.
در مقابل حرارت مقاوم نیست. یک متریال گران قیمت است و برای سطوح بزرگ نمیتوان به صورت یک پارچه کار کرد.

● مقاومت کوارتز نسبت به کورین بالاتر است و کاملا ضدخش میباشد. کوارتز در مقابل خط و خش مقاوم است, در حالی که کورین ضد خش نیست.
● کورین را میتوان به صورت سطح یکپارچه بدون درز اجرا کرد در حالی که جای درز بر روی کوارتز مشخص میشود.
● کورین دارای خاصیت ترمیم پذیری است, درحالی که کوارتز غیر قابل ترمیم است.

۴٫ صفحه کابینت از جنس گرانیت

صفحات گرانیت اجرا شده بر روی کابینت, از تنوع و دوام بسیار بالا برخوردار است. در مقابل خط و خش بسیار مقاوم و گرما و رطوبت بر روی آن تاثیری ندارد. سنگ گرانیت لک نمیشود و تمیز کردن آن نسبتا آسان است.
گرانیت تنوع زیادی به لحاظ رنگ و بافت دارد و میتواند صیغلی و سندبلاست باشد. این متریال سنگین و گران قیمت است.

۵٫ صفحه کابینت از جنس سنگ مرمر

این متریال به نسبت گرانیت و کواتز و استیل ارزان تر است و ظاهری کلاسیک مانند دارد. رنگ بندی آن روشن و دارای سطح صاف و صیقلی میباشد. در برابر حرارت مقاوم است اما به سادگی خش و لک می افتد. در مقابل اسید مقاوم نیست به طوری که یک قطعه لیمو به راحتی میتواند در آن خوردگی ایجاد کند.

۶٫ صفحه کابینت از جنس کاشی سرامیک

کاشی را میتوان به راحتی به هر اندازه ای برش زد و کار کرد. در مقابل حرارت و لک مقاوم استو سطحی ناصاف دارد و بندکشی های آن جرم میگیرد. کاشی امکان لب پر شدن و ترک برداشتن دارد و ممکن است بر اثر ساییده شدن, براقی خود را از دست بدهد.

۷٫ صفحه کابینت از جنس استیل

ستیل درای سطح صاف و صیقلی و نسبتا صاف است. دوام و مقاومت آن برای آشپزخانه های صنعتی مناسب است. سطح آن براق و نفوذناپذیر است و در مقابل حرارت و زنگ و خوردگی مقاوم است. میتوان آن را بدون درز اجرا کرد و تمیز کردن آن راحت است.
منتهی استیل در مقابل ضربه مقاوم نیست و به راحتی خش می افتد. و حتی اثر انگشت روی آن به چشم می آید.

۸٫ صفحه کابینت از جنس روی

این فلز به دلیل خاصیت مخصوص به خود دارای محبوبیت است و آن این است که در گذر زمان به دلیل زنگاری, تیره میشود. هعمچنین دارای خاصیت غیرمیکروبی است.

۹٫ صفحه کابینت از جنس مس

این نوع فلز نیز چندان معمول نیست منتهی به دلیل واکنش دادن در مقابل مواد گوناگون ممکن است به رنگ قرمز مات یا قهوه ای یا حتی سبز تبدیل شود. به سادگی تمیز میشود و نگهداری ساده ای دارد.

۱۰٫ صفحه کابینت از جنس بتن

ماده ی اولیه صفحه روی کابینت بتنی نوعی ساروج با ملات ترکیبی متشکل از یک سهم سیمان و سه سهم ماسه است. میتوان به آن هر رنگی را اضافه کرد. برای اینکه در مقابل گرما و لک و نفوذ آب و همچنین رشد باکتری ها مقاوم شود, نیاز به بتونه کاری دارد. ظاهر صنعتی دارد و برای طراحی صنعتی مناسب است.
در مقابل حرارت مقاوم است. میتوان با افزودن تکه های شیشه یا سنگ به صفحه کابینت, به آن تنوع بخشید. بسته به نوع مدل میتواند هزینه بر باشد.

۱۱٫ صفحه کابینت از جنس چوب

۱۲٫ صفحه کابینت از جنس سنگ صابون

۱۳٫ صفحه کابینت از جنس سنگ لاوا

۱۴٫ صفحه کابینت از جنس پلاستیک

۱۵٫ صفحه کابینت از جنس کامپوزیت کاغذی

۱۶٫ صفحه کابینت از جنس سیمان

۱۷٫ صفحه کابینت از جنس سالید سرفیس

گردآورنده: سحر تاجمیرریاحی